زنبورها از حدود ۳۰ میلیون سال قبل وجود داشته اند و زنبورداری حداقل به ۴۵۰۰ سال قبل می‌رسد گفته می شود زنبورداری دومین حرفه قدیمی است.
تقریباً یک سوم غذایی که می‌خوریم حاصل گرده افشانی زنبور عسل است.
بیش از ۲۰۰۰۰ گونه مختلف زنبور عسل وجود دارد که در هر قاره به‌جز قطب جنوب یافت می‌شود.
یونانیان و رومیان باستان عسل را به عنوان سمبل عشق ، زیبایی و باروری می‌دانستند.

به دلیل نقش مهم زنبورعسل در زندگی انسان ‌ها،سازمان جهانی غذا و کشاورزی روز بیستم ماه می را به عنوان «روز جهانی زنبور» نامگذاری کرده‌است.
زنبور عسل در طول عمر خود حدودا ۵ گرم (یک قاشق چایخوری ) عسل تولید می کند.
زنبور‌عسل از حشرات اجتماعی است و حتی اگر در خارج از کندو دارای غذای کافی باشد نمی‌تواند به تنهایی زندگی کند.
زنبور عسل تنها حشره ای است که غذای مصرفی انسان را تولید می‌کند و عسل تنها ماده غذایی است که شامل تمام مواد مغذی لازم برای حفظ زندگی (همه ویتامین ‌ها و آنتی اکسیدان و هرچه برای بدن مفید است) می‌باشد و از آن در قرآن کریم به‌عنوان «شفا» نام برده شده است و حتی در قرآن سوره ای به نام نحل وجود دارد که راجع به زندگی زنبور‌عسل این حشره پرتلاش صحبت شده است و از انسان دعوت شده تا در این موضوع تعقل و تفکر نماید.
زنبور های عسل از طریق رقص با یکدیگر ارتباط برقرار می کنند.
زنبورهای عسل برای تهیه یک پیمانه عسل از ۲ میلیون گل دیدن می کنند.
کلونی زنبورهای عسل حداکثر حاوی ۶۰٫۰۰۰ زنبور خواهد بود.

شکل کندو‌ها شش ضلعی می‌باشد که فوق العاده مستحکم است و دمای درون کندو در تمام سال حدود ۳۴ درجه سانتیگراد ثابت می‌باشد. وقتی دمای هوا کاهش پیدا می‌کند، زنبورهای عسل به‌هم می‌چسبند تا خود را گرم کنند. زنبور‌های کارگر دور ملکه را گرفته و محافظ او در برابر سرمامی‌شوند. در تابستان نیز زنبورهای عسل کارگر به کمک بال‌هایشان هوای درون کندو را خنک می‌کنند و با به هم زدن بال‌هایشان از گرم شدن بیش از حد بدن ملکه و تخم های آن جلوگیري می‌کنند. صدای به هم‌زدن بال‌هاي زنبورهای عسل از چند متر دورتر از کندو شنیده می‌شود.
یک کندو چند ساله است ، در زمستان غیرفعال می شود اما در بهار دوباره فعال شده و وقتی زنبورها می میرند ، آنها به سرعت جایگزین می شوند به همین دلیل ، یک کندو می تواند همیشه در جایی باقی بماند. کندوها غیر از ذخیره کردن عسل کاربردهای زیادی دارند. برای ذخیره شهد ، گرده و آب و همچنین خانه زنبورهای تازه به دنیا آمده استفاده  می شود.
زنبورهای عسل می‌توانند با سرعت ۲۵ کیلومتر در ساعت پرواز کنند. ممکن هست فکر کنید زنبورهای عسل موجودات سریعی می‌باشند اما در قلمرو حشرات آنها از گونه‌هاي بسیار کند به شمار می‌آیند آنها بال‌هاي ریزشان را با سرعت ۱۲٫۰۰۰ بار در دقیقه به هم می‌زنند تا در هوا باقی بمانند.
زنبور عسل در مقابل جریان هوا عاجز است . در حالی که بزرگترین سرما را در داخل کندو تحمل می کند کوچکترین جریان هوا می تواند بتدریج تمام زنبورهای یک جمعیت را نابود کند .
گرده گل منبع مهم مواد پروتئینی، چربی، مواد معدنی و ویتامینها برای زنبورعسل است. زنبوران عسل از مواد پروتئینی گرده گل برای ساخت ماهیچه‌ها، غدد و سایر بافت‌های بدنشان استفاده می‌کنند. زنبوران نر معمولا از مخلوط عسل و دانه گرده برای تغذیه خود استفاده می‌کنند.
دانه های گرده دارای مقدار متفاوتی اسیدهای آمینه ضروری و غیرضروری می‌باشند. که این اسیدهای آمینه ضروری باعث فعال شدن غدد شیری می‌گردد و عمر زنبوران عسل را زیاد می‌کند. و اسید آمینه غیرضروری باعث بهبود و تسريع اعمال متابولیکی بدن زنبورها می‌شوند.

دو نوع محصول توسط زنبور تولید میشود که شامل محصولات خارج کندو و داخل کندو می‌شود:
محصولات خارج کندو شامل عسل، عسلک، بره موم، گرده گل می‌باشد
محصولات داخل کندو شامل موم، زهر زنبور عسل، ژل رویال است.

در هر کندو سه نوع زنبور وجود دارد: یک ملکه ، زنبورهای کارگر و زنبورهای نر که همه زنبورهای کارگر زن هستند. زنبور نر ۱۲ روز پس از تولد به سن بلوغ رسیده و قادر به جفتگیری است  و پس از جفت‌گیری با یک ملکه می‌میرند. ملکه بعد از ۴ تا ۵ روز از تولدش برای جفت‌گیری آمادگی پیدا می‌کند . این آمادگی و قدرت حداکثر ۴۰ روز در وی باقی   می‌ماند و پس از آن برای همیشه از بین می‌رود. ملکه پس از جفت‌گیری به کندویش برگشته و بعد از ۲ الی ۳ روز اولین تخمها را می گذارد.

زنبور عسل حیوانی است که هرگز نمی خوابد زیرا تا کنون پدیده ای شبیه خواب در وی دیده نشده و در بهار و تابستان روزها شهد گل را جمع‌آوری و به کندو آورده داخل سلولها جمع می کند و شبها آن‌را از سلولها مکیده در داخل عسلدانش غلیظ و تبدیل به عسل کرده بنابراین عسل تنها شهد غلیظ شده گلها نیست بلکه مواد دیگری نیز به وسیله بدن زنبور عسل (مانند دیاستاز) به آن اضافه شده همین مواد اضافه شده هستند که به عسل ارزش فوق العاده ای می دهند . وقتی که سلول پر از عسل شد زنبور روی آن‌را به‌وسیله سر پوشی از موم خالص و غیر قابل نفوذ هوا می‌پوشاند تا خراب نشده و در زمستان بتواند از آن استفاده کند . دیاستازها در مقابل گرمای شدید مقاومت نداشته و به‌همین دلیل عسل داغ شده فاقد ارزش غذایی می‌باشد.

یک زنبور عسل در روز حداکثر ۲۰۰۰ تخم می گذارد و ممکن است یک میلیون تخم در تمام طول عمر خود بگذارد.
زنبورها ۴ مرحله زندگی دارند: تخم ، لارو ، شفیره و بالغ

زنبورها در آسمان جفت می شوند. پس از آن زنبور عسل اندام تولید مثل خود را از دست می دهد و می‌میرد.
یک ملکه بارور می تواند روزانه ۲۵۰۰ تخم بگذارد و زنبور ملکه می تواند با ۴۵ زنبور نر جفت گیری کند . ملکه دارای بدنی بسیار باریک و شکمی سرخ رنگ و کشیده دارند.
چشم های کوچک و آرواره های قوی، بال‌ها کوتاه‌تر از بدن و دارای نیش صاف است که از آن برای کشتن ملکه ‌های دیگر استفاده می‌کند و همه جمعیت کندو در واقع بچه های ملکه محسوب می شوند. ملکه رهبر کندو است و اگر کشته شود و جانشینی برای او وجود نداشته باشد ، بعد از سه یا چهار ساعت تمام کارهای کندو متوقف می‌شود.
زنبورهای نر چشمان بزرگتری دارند تا به کمک آن بتوانند زنبورهای ماده رابیابند. زنبور عسل ۲ معده دارد  یکی برای غذا خوردن ، و دیگری برای ذخیره کردن شهد. پاهای زنبورها مفصل دار می‌باشند اما کشکک و زانو ندارند.
زنبورهای کارگر نقش‌هاي متفاوتی را در طول عمر خود اجرا می‌کنند آن‌ها مسئول پیدا کردن شهد به نقاط دوردست سفر کرده و پس از پیدا کردن شهد و برگشتن به کندو اطلاعات خود را با دیگر زنبورهای کارگر در میان می‌گذارند ، زنبور عسل کارگر   می تواند شهد یا گرده معادل ۸۰٪ از وزن بدن خود را تحمل کند.
نیش زنبورها ۱۵ تا ۱۶  عدد خار وارونه دارد. به همین دلیل ، هر وقت زنبور نیشش را به گوشت بدن فرو کند، نمی تواند آن را بیرون بیاورد و در اثر تقلای زنبور پاره می شود. جراحات حاصل از پاره شدن عضلات متصل به نیش، پس از مدت کمی باعث مرگ زنبور می‌شود.

هر کلونی زنبور عطر و بوی مشخص خود را دارد تا اعضای آن بتوانند یکدیگر را شناسایی کنند.

بدن زنبور عسل از سه قسمت مختلف تشکیل شده است: سر، سینه و شکم. سر در جلوترین قسمت بدن قرار دارد و شامل دو عدد چشم مرکب(چندگانه،چندین چشم که با هم کار می‌کنند) سه عدد چشم ساده و دو عدد شاخک و زبان یا خرطوم که بلند و دراز است و از آن برای مکیدن شهد گل‌ها استفاده می‌کنند. زنبورهای عسل دارای ۶ پا هستند که جفت عقب آن حفره هایی مثل سبد دارد و زنبور گرده‌های گل را در این حفره ها می ریزد و با خود به کندو حمل می کند. این سبدها در زنبو‌رهای کارگر بزرگ‌تر از نرها هست.
در دو طرف سر زنبور کارگر، غده های شیری وجود دارد که در سنین معینی ماده ای به نام شیر یا ژل رویال ترشح می کند که غذای ملکه می‌باشد. ژل رویال شیرین، چرب و کرم رنگ است. گوش یا وسیله شنوائی زنبور عسل روی پاهایش قرار داشته و به کمک آن می تواند بعضی از صداها را تشخیص دهد.
حس بویایی ولامسه زنبور عسل در شاخک‌های آن قرار دارند . به کمک شاخک‌ها می‌تواند راه خود را در داخل کندو و با لمس کردن پیدا کرده و دائما بوی ملکه را نیز دریافت کند.
یک غدۀ سمی که در انتهای بدن و نزدیک مخرج  زنبور قرار دارد وظیفه تولیدسم را دارد. و این سم به کمک یک نیش، با فشار به داخل بدن دشمن تزریق می شود و باعث درد شدید، تحریک و خارش پوست، پایین آمدن فشار خون، تخریب گلبول های قرمز خون، تحریک اعصاب می شود. زهر زنبور عسل اثرات درمانی نیز دارد، مثلا از آن در درمان بیماری رماتیسم استفاده می‌شود. ۷۵ درصد زهر زنبور عسل را مواد مختلف پروتئینی تشکیل می دهند . قسمت اعظم این مواد در بدن ما و سایر پستانداران تولید نمی‌شوند . به‌همین دلیل بدن ما پس از نیش خوردن باد می کند و باد کردن دفاع بدن در مقابل مواد پرتئینی نا آشنا است و بدن سعی میکند با باد کردن مانع ورودش به داخل خون گردد.
مغز زنبور‌عسل اندازه دانه کنجد است و هر زنبور‌عسل یک میلیون نورون در مغز خود دارد که به اندازه یک میلی‌متر مکعب هست و از تمامی این نورون‌هاي عصبی به برترین شکل ممکن بهره‌گیری می‌شود.

زنبورها زمانیکه احساس خطر کنند زهر را از طریق نیش خود به بدن هدف می‌رسانند، زنبورهای کارگر دارای نیش‌های کشنده هستند. زنبورها نمی‌خواهند شما را بگزند زیرا می‌میرند. زهری که از نیش زنبور عسل خارج می شود از لحاظ ترکیبات شیمیایی از خانواده زهر مار است و یک مایع بی‌رنگ اسیدی دارد. تحقیقات نشان داده زهر زنبور‌عسل دارای خواص ضد سرطانی و ضد میکربی و ضد ویروسی است. ۲۰ عدد نیش زنبور در فاصله کوتاه قادر است یک انسان را بکشد اسب فقط با ۶ نیش زنبور تلف می‌گردد . زهر زنبور در زنبوردارها موثر نیست چون بدن آنها به‌تدریج مصونیت پیدا می‌کند .

رتبه اول مصرف سرانه عسل جهان را کانادایی‌ها دارند که هر فرد بطور متوسط سالانه بیش از یک کیلو عسل می خورد رتبه دوم آلمانیها هستند که سالانه هر آلمانی حدود یک کیلو عسل مصرف می‌کند .